Woda, a całościowy rozwój dziecka.

***

Rozwój poznawczy

To postęp umiejętności, dzięki którym dziecko poznaje świat. Innymi słowy to uwaga, pamięć, język i logiczne myślenie. To za jego pomocą nieraz dzieci zaskakują nas swoją wiedzą czy obserwacją. Zmiany w rozwoju poznawczym dziecka są szybkie i znaczące. Rozwój poznawczy dziecka zaczyna się już w pierwszych chwilach jego życia i w początkowym okresie bardzo zależy od nas, rodziców.
Za pomocą rozwoju poznawczego rozwijamy

Matematykę

Przelewanie wody przez dziecko z napełnionego naczynia do drugiego oraz wylewanie lub przelewanie wody z jednego do drugiego to czynności matematyczne – dziecko wówczas intuicyjnie, przez własne już nabyte doświadczenie styka się z ciężarem, pojemnością, pojęciami “więcej–mniej”, “pełno–pusto”.

Chemię i fizykę

Bawienie się w zabawy w stylu mokre–suche, nasiąkanie, (materiał czy papier zmienia się nasiąkają wodą po krótkim czasie, a polana wodą bluzka daje ochłodzenie w gorące dni, natomiast w zimne dni otrzymujemy nieprzyjemne uczucie chłodu), zamiana sypkiego piasku w błoto, które staje się lepkie i można z niego lepić zamki i pączki. W niektóre powierzchnie woda wsiąka, w inne nie. Woda może płynąć i może być zatrzymana (tamy, przegrody, dziury), wodę można transportować (rury i słomki). Na wodzie można tworzyć fale oraz nią chlapać. Niektóre przedmioty pływają po wodzie, inne toną. To wszystko zjawiska fizyczne oraz chemiczne, których nazw i zastosowań nasze dziecko poznan dużo później w szkole.

Przyrodę

Któż z nas nie bawił się w podlewanie kwiatów, roślin (nawet tych jedynie w naszej wyobraźni). Dziecko wówczas może zaobserwować, że woda wsiąka w ziemię, która staje się mokra. Wodę daje życie ponieważ gasi nasze pragnienie piją ją ludzie i inne stworzenia (poidełka dla ptaków, kot sąsiadki czy własny psiak). Dziecko obserwuje, że rano jest rosa, która pokrywa wszystko czyli wilgoć to woda ukryta w roślinach i ziemi. W wodzie i nad nią żyje wiele stworzeń – czasem bardzo maleńkich, o których wie jedynie dziadek i babcia. Woda może spadać z chmur (z ciemnych chmur często pada deszcz). Czasem możemy nawet zauważyć grad, czasem deszcz jest bardzo gwałtowny – trzeba się schować, a czasem po prostu kropi i można się w nim bawić.

Rozwój językowy

Kiedy dzieci bawią się wodą, możemy im towarzyszyć, przyłączyć się do do nich, równocześnie komentować to, co dziecko w danej chwili robi („widzę że nalałaś do pełna konewkę – ciężka jest teraz, prawda?”, „och, jaka gwałtowna, mocna ulewa – deszcz daje dużo wody – zobaczcie, woda spływa strumieniami! ”). Rozwijamy w ten sposób umiejętności językowe dzieci oraz rozumienie świata, który je otacza.
Zabawy wodne wymagają nazywania, a jednocześnie stymulują dzieci do wypowiadania się, do rozmowy, do własnego komentowania, pobudzają do używania słów związanych z wodą.

Rozwój motoryczny

Podczas zabawy wodą nasze dziecko buduje siłę i koordynację ruchową. Musi postarać się, żeby nalać tyle, ile potrzebuje, nie uronić przy tym ani jednej małej kropelki, musi przenieść ciężar (woda + naczynie do zabawy) z miejsca na miejsce - to duży wysiłek dla małego odkrywcy.
Rozwija motorykę biegając po mokrej trawie, chlapiąc w kałużach, starając się nie poślizgnąć na mokrej powierzchni.
Uczą się koordynacji ręka–oko, kiedy przelewają z naczynia do naczynia, kiedy robią babki i błotne zamki.

Rozwój artystyczny

Woda jest też niesamowitym materiałem kreatywnym. Malowanie, lepienie, tworzenie wodnych obrazów, trójwymiarowych instalacji (patyki wetknięte w błoto, liście udające łodzie) to tylko niektóre z wielu pomysłów na wykorzystanie wody jako pole artystyczne. Kawałki liści i patyki, które zamoczymy wyglądają zupełnie inaczej, co przygotowuje do zmienności dzieci. Do wody można wrzucać różne rośliny i tworzyć piękne kompozycje.

Rozwój emocjonalny

Pamiętajmy woda bardzo uspokaja i porządkuje wszelkie emocje. Powiedzenie, że „napięcie z nas spływa” jest związane z wodą – najlepiej płynącą. Dzieci (i nie tylko) uwielbiają patrzeć na płynącą wodę. Mogą trzymać ręce pod kranem, patrzeć na podlewanie ogrodu lub na nurt wodny w rzece, godzinami bawić się kałuży czy innym małym zbiorniku wodnym.Obserwacja wody i zabawy z nią zwiększają możliwości skupienia małych dzieci, kształtują koncentrację, zmniejszają napięcie.
Woda jest niezrównanym materiałem sensorycznym. Dziecku do prawidłowego rozwoju konieczne jest dotykanie mokrego, bawienie się błotem, malowanie rękami, taplanie się, chodzenie po mokrej powierzchni bosymi stopami. Wzmacnia to poczucie własnego ciała, integruje układ sensoryczny, „odwrażliwia” bardzo wrażliwych, wzmacnia słabych. Spacery w deszczu hartują dzieci, uodporniają na niewygody. Daje niezliczone momenty zachwytu nad otaczającym nas światem.

Źródła:
Carol. M. Gross Science Concepts Young Children Learn Through Water Play Dimensions of Early Childhood, v40 n2. 2012
Richard Louv “Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dziecko przed zespołem deficytu natury”. Wyd. Mamania 2020

***